" پیش بینی رفتار حفاظت محیط زیست براساس دانش، باور های مذهبی و ویژگی های شخصیتی " اکرم مهرآبادی

مقطع تحصیلی : کارشناسی ارشد
رشته تحصیلی : روان‌شناسی
تاریخ دفاع : 1398
چکیده : طبیعت مادر بشر است و انسان تنها در آغوش اوست که آرام می‌گیرد و به کمال می‌رسد. چند دهه‌ای است که معضلات و رفتارهای زیست محیطی مورد توجه جهانیان قرار گرفته است. پژوهشگران تلاش‌های بسیاری در جهت شناسایی عوامل موثر بر آن داشته اند. در سال‌های اخیر فاکتوری جدید را با عنوان مذهب، ریشه اصلی تخریب محیط زیست معرفی کرده اند که مدافعان و مخالفان بسیاری را به همراه داشته است. هدف: هدف از پژوهش حاضر، پیش‌بینی رفتار حافظ محیط زیست براساس دانش و آگاهی زیست محیطی، باورهای مذهبی (اسلام)، ویژگی‌های شخصیتی و متغییرهای جنس، سن و میزان تحصیلات بود. روش: این پژوهش از نظر روش، توصیفی-همبستگی می‌باشد. جامعه آماری شامل تمام گردشگران بومی و غیربومی بازدید کننده از مکان های مختلف شهر نیشابور در بهار 98بود. برای اجرای پژوهش نمونه ای به حجم 900 نفر به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب شد. شرایط مجاز برای شرکت در این پرسشنامه ها رده سنی 20-50 سال و حداقل مدرک تحصیلی دیپلم بود که با توجه به این شرایط تعداد 825 پرسشنامه واجد شرایط آزمون شدند. تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS ورژن 24 انجام شد و از آزمون های آماری همبستگی، رگرسیون چندگانه ساده و تی مستقل استفاده شد. ابزار گردآوری داده‌ها شامل سه پرسشنامه دو بخشی به نام‌های دانش و آگاهی زیست محیطی، باورهای مذهبی (اسلام) و ابعاد ویژگی‌های شخصیتی نئو فرم کوتاه NEO-FFI( مک‌کری وکاستا،2005) بود . همچنن پرسشنامه ی رفتار زیست محیطی در هر سه پرسشنامه مشترک بوده. سه پرسشنامه محقق ساخته به تائید اساتید ذی‌ربط رسید و محاسبه ضریب آلفای کرونباخ، دانش و آگاهی زیست محیطی، رفتار زیست محیطی و باورهای مذهبی(اسلام) به ترتیب 68%، 76% و 86% درصد بود. یافته‌ها: بین متغییر دانش و آگاهی و رفتار زیست محیطی رابطه مثبت و معناداری دیده شد (r=0.512 , P≤0.05) و این متغییر48%درصد رفتار زیست محیطی را تبیین می کرد. متغییر جنسیت در دانش و آگاهی با رفتار زیست محیطی رابطه مثبت و معنادار داشت (r=0.16 , P≤0.05) . متغییرجنس 0.12درصد رفتار زیست محیطی را تبیین می‌کرد. میانگین زنان در متغییر دانش و اگاهی M=117/72 و رفتار زیست محیطی M=110/65 از مردان ,M=111/72 M=106/65 بالاتر بود.بین متغییر باورهای مذهبی (اسلام) و رفتار زیست محیطی رابطه مثبت و معناداری دیده شد (r=0.593 , P≤0.05). واین متغییر 0.57 درصد از رفتار زیست محیطی را تبیین می‌کرد و تحصیلات در باورهای مذهبی با رفتار زیست محیطی رابطه مثبت و معنادار داشت (r=0.165 , P≤0.05) و این متغییر 10% درصد رفتار زیست محیطی را تبیین می‌کرد. دو ویژگی شخصیتی، بعد انعطاف‌پذیری (r=0.453 , P≤0.05) و وظیفه‌شناسی (r=0.504 , P≤0.5) رابطه مثبت و معناداری با رفتار زیست محیطی دیده شد و این متغییرها به ترتیب 27% درصد و 32% درصد رفتار زیست محیطی را تبیین می‌کردند.بحث و نتیجه‌گیری: برای ترویج و افزایش رفتار زیست محیطی می‌توان با ارتقاء سطح دانش و آگاهی‌های عملی زیست محیطی و همچنین آموزش و تقویت باورهای مذهبی بهره جست و با افزایش آگاهی‌های والدین از سبک‌های فرزند پروری و ابعاد شخصیتی آنان را در پرورش نسلی که دوستدار و حافظ محیط زیست باشند یاری کرد. کلیدواژگان: رفتار زیست محیطی، دانش و آگاهی زیست محیطی، باورهای مذهبی، ویژگی‌های شخصیت و جنسیت
م‍ه‍ری‌ن‍ژاد، اب‍وال‍ق‍اس‍م ـ استاد راهنما
خدابخش، روشنک - استاد مشاور
دانشگاه الزهرا (س). دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی